گردشگری پزشکی، درمان‌ها، بازارها و پیامدهای سیستم سلامت (بررسی میدانی)

نیل لونت، ریچارد اسمیت، مارک اِکسورثی، استفان تی. گرین، دانیل هورسفال، روسِل مانیون

مهلا مهین‌دوست، نازنین‌ السادات فاتحی

1399

اول

136

رقعی

شومیز

در دهه‌های اخیر، تحولات شگرفی در عرصۀ بهداشت و درمان جهانی به وقوع پیوسته است که به‌ویژه بر نحوۀ مصرف و تولید خدمات پزشکی تأثیر گذاشته است. یکی از این تحولات، ظهور پدیده‌ای موسوم به گردشگری پزشکی است؛ جایی که بیماران برای دریافت درمان‌های خاص و باکیفیت، از مرزهای کشور خود عبور می‌کنند. چگونه می‌توان مطمئن شد که این حرکت جهانی در راستای تأمین منافع بیماران و ارتقای کیفیت خدمات است، یا ممکن است به‌طور بالقوه منجر به آسیب‌های جدیدی شود؟ آیا هزینه‌های پایین‌تر در کشورهای کمتر توسعه‌یافته واقعاً با کیفیت خدمات تطابق دارد، یا به‌دنبال کاهش هزینه‌ها، کیفیت درمان به خطر می‌افتد؟ این روند که از کشورهای پیشرفته به‌سمت کشورهای کمتر توسعه‌یافته برای بهره‌مندی از هزینه‌های پایین‌تر و دسترسی بهتر به خدمات پزشکی درحال حرکت است، به‌دلیل پیشرفت فناوری‌های ارتباطی و کاهش هزینه‌های سفر، رشد قابل‌توجهی داشته است. بااین‌حال، علی‌رغم توجه رسانه‌ها و پژوهش‌های متعدد، شواهد و اطلاعات جامعی درمورد تأثیرات اقتصادی و اجتماعی این صنعت وجود ندارد. این کتاب به بررسی دقیق ابعاد مختلف گردشگری پزشکی، ازجمله چالش‌های قانونی و اخلاقی، و شناسایی خلأهای تحقیقاتی در این زمینه می‌پردازد، و بر نیاز به توسعۀ مکانیزم‌های مناسب برای مدیریت مؤثر این صنعت تأکید دارد.

کتاب حاضر، مشتمل بر هفت فصل، با آغاز از پیشینۀ جهانی ‌شدن بازار مراقبت‌های بهداشتی و درمانی، به بررسی ابعاد مختلف گردشگری پزشکی و سلامتی می‌پردازد. فصل‌های ابتدایی، تعاریف کلیدی و جابه‌جایی بیماران فرامرزی را معرفی کرده و به تحلیل تأثیر جهانی ‌شدن بر این صنعت می‌پردازد. سپس، با نگاهی عمیق به بازارهای موجود و نوظهور گردشگری پزشکی، محققان را با الگوهای ارائۀ خدمات و روندهای مهم آشنا می‌کند. در ادامه، مطالعه‌ای جامع از مراحل درمان، کیفیت و ایمنی، و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی در کشورهای مبدأ و مقصد ارائه می‌دهد. بخش‌های نهایی نیز به بررسی جنبه‌های قانونی، اخلاقی و جبران خسارات می‌پردازند، و نتایج و ملحوظات برای تحقیقات آتی را روشن می‌سازند. این فهرست به‌طور کلی، نقشه‌ای دقیق از دنیای پیچیدۀ گردشگری پزشکی را به تصویر می‌کشد و هر فصل، گامی نوین در درک و تحلیل این حوزه حساس است.

کتاب حاضر با بررسی روند روبه‌رشد گردشگری پزشکی، ویژگی‌های منحصربه‌فردی را ارائه می‌دهد. نخستین ویژگی، تمرکز بر جابه‌جایی بیماران از کشورهای ثروتمند به کشورهای کمتر توسعه‌یافته به‌دلیل هزینه‌های پایین‌تر درمان و نقش پروازهای ارزان‌قیمت و اطلاعات اینترنتی در تسهیل این روند است. ضمن اینکه این کتاب به تحلیل جامع نقش و تأثیر گردشگری پزشکی بر کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعۀ اقتصادی پرداخته و خلأهای شواهد تحقیقاتی در این زمینه را برجسته می‌کند. همچنین، بررسی دقیق تهدیدها و فرصت‌های پزشکی برای بیماران، شناسایی سیاست‌های نوظهور و تحلیل تعاملات عرضه و تقاضای خدمات پزشکی بین‌المللی از دیگر ویژگی‌های این کتاب است. مطالعۀ عمیق سازمان‌ها و گروه‌های درگیر در صنعت گردشگری پزشکی و مراحل درمان، شامل کیفیت، ایمنی و خطرات، به‌همراه بررسی تأثیرات مالی و سودآوری بر کشورهای مبدأ و مقصد، نقاط قوت دیگر کتاب را تشکیل می‌دهد. درنهایت، کتاب با بررسی مسائل قانونی، اخلاقی و کیفیت خدمات، خطوط اصلی ملحوظات سیاست بهداشتی و سلامتی را مشخص کرده و بر نیاز به مکانیزم‌های منظم برای ردیابی تعادل تجارت در گردشگری پزشکی تأکید دارد.

پروفسور نیل لونت، مدرس ارشد سیاست و کار اجتماعی در دانشکدۀ کسب و کار و جامعۀ دانشگاه یورک است. نیل مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشتۀ سیاست دانشگاه دورهام و فلسفۀ سیاسی دانشگاه یورک گرفته است. دکترای سیاست اجتماعی دانشگاه ماسی، نیوزلند دارد و پایان نامه‌اش ظهور دانش علوم اجتماعی را بررسی می‌کند.

ریچارد اسمیت، استاد اقتصاد بهداشت عمومی و معاون برنامه‌ریزی و پروژه‌های دانشکدۀ بهداشت و پزشکی گرمسیری لندن است.

مارک اِکسورثی، مارک استاد سیاست و مدیریت سلامت در مرکز مدیریت خدمات بهداشتی، دانشگاه بیرمنگام و مدیر مشترک دورۀ رهبری بالینی MBA است.

استفان تی. گرین، در بنیاد بیمارستان‌های آموزشی شفیلد NHS Trust (مرکز خدمات سلامت ملی و مراقبت اجتماعی یک واحد سازمانی در خدمات بهداشت ملی انگلستان و ولز است که عموماً به یک منطقۀ جغرافیایی یا یک عملکرد تخصصی خدمت می‌کند) فعالیت می‌کند.

دانیل هورسفال، استادیار ارشد سیاست اجتماعی و کار اجتماعی است.

روسِل مانیون، استادتمام سیستم‌های بهداشتی و حوزه‌های فعالیتش سیاست‌های بهداشتی، مراقبت‌های بهداشتی و اجتماعی، سیاست اجتماعی، ایمنی بیمار، و مدیریت مراقبت‌های بهداشتی است.

بخش نخست: بازار گردشگری پزشکی

بخش دوم: صنعت گردشگری پزشکی

بخش سوم: مراحل درمان

بخش چهارم: پیامدهای سیستم: کشور مبدأ

بخش پنجم: پیامدهای سیستم: کشور مقصد

بخش ششم: آسیب، الزام قانونی، جبران خسارت

بخش هفتم: نتایج و ملحوظات برای تحقیقات آتی